εικόνα: ένα απο τα αρχαιότερα νομίσματα που βρέθηκαν στην περιοχή της Καβάλας, με παράσταση γοργονείου.
Ιστορία της Καβάλας
Η βορειότερη
αιγαιοπελαγίτικη πόλη της πατρίδας μας έχει να επιδείξει πλούσια
κληρονομιά στη μακραίωνη ιστορία της. Ειδικότερα, η χερσόνησος της
Παναγίας (παλιά πόλη) με την ισχυρή οχύρωση – η πρώτη φάση της
οποίας ανάγεται στα όψιμα αρχαϊκά χρόνια – αποτέλεσε τον οικιστικό
πυρήνα της αρχαίας Νεάπολης, της μεσαιωνικής Χριστούπολης και της
νεότερης Καβάλας.
Αποικία της
Θάσου, όπως μαρτυρούν οι επιγραφές και η κεραμική του 7ου
αιώνα π.Χ. υπήρξε η γέφυρα (εμπορική και πολιτιστική) ανάμεσα στο
νησιωτικό χώρο του αιγαίου και τη Θρακική ενδοχώρα.
Πιστή σύμμαχος
των Αθηναίων μετά τα Περσικά πέρασε στην κυριαρχία των Μακεδόνων από
τα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα και διαδραμάτισε σημαντικό
ρόλο κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων (μάχη Φιλίππων
42 π.Χ.)
Το 49 μ.Χ., εδώ
αποβιβάζεται ο Απόστολος Παύλος στην προσπάθειά του να μεταδώσει το
κύρηγμα του ευαγγελίου στον Ευρωπαϊκό χώρο, γεγονός ιδιαίτερα
σημαντικό για την πνευματική πορεία του Δυτικού κόσμου, αφού στους
Φιλίππους (16 χιλιόμετρα βορειοδυτικά) βαφτίζεται η πρώτη Χριστιανή,
η Λυδία η Φιλιππησία και δημιουργείται η πρώτη χριστιανική κοινότητα
στην Ευρώπη.
Η μετονομασία σε
Χριστούπολη αντανακλά το Χριστιανικό χαρακτήρα της πόλης κατά τη
Μεσαιωνική περίοδο, κατά την οποία δημιουργούνται σημαντικά
οχυρωματικά έργα και επισκευάζονται τα τείχη της μετά την καταστροφή
από τους Νορμανδούς (12ος αιώνας).
Στα τέλη του
14ου αιώνα καταστρέφεται ολοκληρωτικά από τους Τούρκους
και από τα μέσα του 16ου αιώνα, κατά τη πρώιμη οθωμανική
περίοδο, παρουσιάζεται μία νέα πόλη με την ονομασία Καβάλα με
σημαντικά έργα όπως ο ενισχυμένος εξωτερικός περίβολος των τειχών
της, το υδραγωγείο –
aquaduct (οι γνωστές
καμάρες) και το πρώτο μουσουλμανικό τέμενος (ο σημερινός ναός του
Αγίου Νικολάου) στο χώρο του οποίου κατά την παράδοση αποβιβάσθηκε ο
Απόστολος Παύλος.
Στο δεύτερο μισό
του 19ου αιώνα, με ενέργειες της δραστήριας ελληνικής
κοινότητας, η Καβάλα επεκτείνεται οικιστικά εκτός των τειχών της
προκειμένου να δημιουργηθούν χώροι που θα διευκόλυναν την
αποθήκευση, επεξεργασία και το εμπόριο καπνού. Το όνομα της Καβάλας
ταυτίστηκε για πολλές δεκαετίες με το καπνικό εμπόριο και το λιμάνι
της εθεωρείτο το σημαντικότερο εξαγωγικό κέντρο καπνού της
χώρας.
Τον Ιούνιο του
1913 η Καβάλα απελευθερώνεται και ακολουθεί την ιστορική πορεία του
σύγχρονου ελληνικού κράτους. Μεγάλος όγκος προσφύγων εγκαθίσταται
στην πόλη μετά τη Μικρασιατική καταστροφή και συμβάλλει στην
οικονομική και πνευματική ανάπτυξη της περιοχής.
Την περίοδο
‘41-’44 η Καβάλα βρίσκεται υπό βουλγαρική κατοχή και πολλοί κάτοικοί
της γνωρίζουν την ομηρία και τα βασανιστήρια.
Μετά την
απελευθέρωση και κυρίως τη δεκαετία του ’60 πολλοί Καβαλιώτες
μεταναστεύουν στη Δυτική Ευρώπη.
Σημαντικές
δραστηριότητες οικονομικού χαρακτήρα στηρίζουν την οικονομία της
πόλης. Η αλιεία αποτελούσε και αποτελεί σημαντικό παράγοντα
απασχόλησης και πλούτου για την περιοχή. Η δημιουργία χημικής
βιομηχανίας (Β.Φ.Λ.) στη Νέα Καρβάλη κατά τη δεκαετία του ’60 τόνωσε
την τοπική οικονομία και προσέφερε πολλές θέσεις εργασίας.
Παράλληλα τα
κοιτάσματα πετρελαίου που βρέθηκαν στον κόλπο της, κατά τις δύο
τελευταίες δεκαετίες, ενίσχυσαν την οικονομική ζωή.
Στο εξαγωγικό
εμπόριο εντάσσεται και η εμπορία μαρμάρου, πλούσια αποθέματα του
οποίου υπάρχουν, όχι μόνο στη Θάσο, αλλά και στους ορεινούς όγκους
που περιβάλλουν την Καβάλα.
Τέλος, ο τουρισμός αποτελεί σημαντικό οικονομικό κεφάλαιο, κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες με έργα τουριστικής υποδομής κυρίως σε περιοχές με ιστορικό και φυσικό ενδιαφέρον (Θάσος, Φίλιπποι, Νέστος, Παγγαίο, Νέα Πέραμος).
Παρ’ όλ’ αυτά, τα
τελευταία χρόνια ένα σημαντικό ποσοστό των κατοίκων της και κυρίως
νέοι αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της ανεργίας που φάνηκε ιδιαίτερα
έντονο από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, όταν κύμα οικονομικών
μεταναστών εγκαταστάθηκε στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή.
Σήμερα, με
αυξημένη την οικοδομική δραστηριότητα κυρίως στα δυτικά της πόλης η
Καβάλα αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους δήμους της χώρας, αφού
φιλοξενεί και μεγάλο αριθμό σπουδαστών που φοιτούν στο ομώνυμο Τ.Ε.Ι.
Το Τ.Ε.Ι, τα Ι.Ε.Κ και τα Κ.Ε.Κ. που λειτουργούν στην πόλη και παρέχουν τη μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση συμβάλλουν όχι μόνο στην επιστημονική και επαγγελματική κατάρτιση των νέων, αλλά και στην πνευματική - πολιτιστική αναβάθμιση της Καβάλας με μια πλειάδα ομίλων και συλλόγων της περιοχής.
Αντώνιος Κόντος
Φιλόλογος - Αρχαιολόγος